Shogun kara Taishi

Opis

Shogun

Shōgun, w przybliżeniu "ujarzmiający barbarzyńców wielki generał"/"generalissimus") był japońskim tytułem wojskowym dla przywódców z wojowniczej szlachty samurajów od XII wieku do 1867 roku. Pierwotnie Shōgun był odpowiednikiem europejskiego księcia i był mianowany na to stanowisko, które posiadało specjalne uprawnienia, tylko tymczasowo, w nagłych wypadkach, podczas walki z emirami. Minamoto Yoritomo udało się następnie uzyskać dziedziczne przekazanie mu tego tytułu przez cesarza w 1192 r. po zakończeniu okresu Heian.

Shōgunat początkowo odnosił się tylko do gospodarstwa domowego, później także do aparatu administracyjnego shōguna. W języku japońskim określał się mianem kōgi (dosł. sprawy urzędowe, czyli "rząd centralny"); od XIX w. określano go mianem bakufu (dosł. rząd namiotowy w znaczeniu "rząd wojskowy"), aby odróżnić go od dworu cesarskiego, który coraz częściej uznawany był za suwerenny. Bakufu pozostało dominującym ośrodkiem politycznym kraju aż do klęski Tokugawashogunatu w wojnie Boshin w trakcie Restauracji Meiji w 1868 roku, kiedy to zostało zniesione wraz z istniejącym do tej pory stanem posiadłości.

Szlachta japońska

Aż do V wieku n.e. szlachta w Japonii była tylko luźnym związkiem zdominowanych przez ziemię klanów. W VI wieku centralna władza cesarska Tennō nadała dziedziczne tytuły statusowe niektórym przywódcom klanów. Faktyczna władza wodzów klanów była więc delegowana i legitymizowana przez państwo.

W VII wieku, w trakcie tworzenia silnie inspirowanego przez Chiny systemu Ritsuryō, szlacheckie kryterium urodzenia zostało zastąpione zdolnościami administracyjnymi. Na mocy prawa prowincjonalnego w 701 r. szlachectwo z urodzenia zostało zastąpione szlachectwem zasłużonych urzędników państwowych (Kuge). Pod przywództwem tej zasłużonej szlachty, która coraz bardziej koncentrowała się w stolicy Heian-kyō (dziś Kyōto), stowarzyszenia ziemskich wojowników i zarządców majątków z prowincji coraz bardziej wypierały z władzy szlachtę cywilną aż do około 1200 roku. Tak zwana szlachta miecza (Buke, zwłaszcza samuraje, Daimyō, Shōgun) rządziła potem Japonią do 1868 r., pozostawiając Tennō jedynie wysokie zadania kapłańskie, podtrzymujące kulturę i legitymizujące. W 1884 r., w ramach restauracji Meiji przez (lub przynajmniej w imieniu) władzy cesarskiej, szlachta cywilna i szlachta miecza zostały połączone w jednolitą szlachtę (kazoku), a ranga samuraja jako taka została zniesiona. Na mocy ustawy z 7 lipca 1884 r. szlachta została podzielona na pięć klas według brytyjskiego systemu peerage, ale używano dla nich chińskich tytułów. W odróżnieniu od zasady obowiązującej w Chinach, była ona dziedziczna bezterminowo na zasadzie pierworodztwa, tak że młodsi synowie utytułowanego szlachcica byli przez całe życie bez tytułu szlacheckiego, a dziedzic za życia ojca. Po II wojnie światowej szlachta jako instytucja została zniesiona na mocy konstytucji z 1946 roku. Pozostała tylko sama rodzina cesarska.